“Laiklere ölüm, yaşasın şeriat” bu slogan binlerce saldırgan tarafından Cumhuriyet tarihinin en kara günlerinden biri yaşanmadan hemen önce, 2 Temmuz 1993’te Sivas’ta, Madımak Oteli’nin önünde atıldı. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilen Pir Sultan Abdal Şenlikleri, 1993 yılında Sivas’ta düzenlenecekti. Sanatçılar, şairler ve yazarlar dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin tarafından şenlik için şehre davet edildi.
Davetlilerin arasında Aziz Nesin de bulunuyordu. Olaydan iki gün önce Aziz Nesin hakkında Sivas’taki gerici güruh tarafından karalama çalışmaları yapılmaya başlandı. Aziz Nesin’in bir süre önce Salman Rüşdi’nin Şeytan Ayetleri romanını çalıştığı Aydınlık gazetesinde bölümler halinde yayımlaması, hedef gösterilmesinin başlıca sebebiydi. Aziz Nesin ve diğer sanatçılara karşı adeta bir cihat çağrısı yapıldı.
Şenliğin ikinci günü olan 2 Temmuz’da, “bugün hesap günüdür” başlıklı bildiriler bütün Sivas’ta dağıtılmaya başlandı. Cuma namazının ardından ise camiden çıkanlar dağılmayarak Madımak Oteli’ne doğru tekbir ve sloganlarla yürüyüşe geçtiler. Grup, “Laiklere ölüm, yaşasın şeriat”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak”, “Ya İslam ya ölüm” sloganları eşliğinde, hiçbir müdahale ile karşılaşmadan otelin önüne kadar geldi. Bina taşlandı, camlar kırıldı ve otel önündeki araçlar yakılmaya başlandı. Zaman geçtikçe otel önünde birikenlerin sayısı 15 bini geçti ve saat 19.00’da “yakın ulan yakın” bağırışları arasında Madımak Oteli ateşe verildi. Sivas Valisi tarafından diğer illerden şehre davet edilen kuvvetler ise zamanında gelemedi. Bunun sonucunda 33 konuk ve 2 otel görevlisi, yanarak veya dumandan boğularak hayatını kaybetti. Aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu bir grup ise kendi çabalarıyla olaydan sağ kurtulmayı başarabildiler. Otelden sağ kurtulan Aziz Nesin, saldırganlar tarafından linç edilmek istendi. Nesin, linç girişiminden araya giren polisler tarafından kurtarıldı.
Kim, ne tepki verdi?
- DYP-SHP koalisyonunun başbakanı Tansu Çiller, “Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir.”
- Dönemin İçişleri Bakanı DYP’li Mehmet Gazioğlu, “Aziz Nesin’in halkın inançlarına karşı bilinen tahrikleriyle halk galeyana gelerek tepki göstermiştir.”
- Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, “Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş… Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır… Karşılıklı gruplar arasında çatışma yoktur. Bir otelin yakılmasından dolayı can kaybı vardır.”
Sivas Katliamı sanıkları
Dönemin Refah Partili Sivas Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu
Olaylar esnasında bir kişi, bir araç üzerinden “Gazanız mübarek olsun” diyerek saldırganlara seslendi. Seslenen kişinin dönemin Refah Partili Sivas Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu olduğu öne sürülse de daha sonra bu kişinin, Refah Partili Sivas Belediye Meclisi Üyesi Cafer Erçakmak olduğu ortaya çıktı.
Günümüzde de aktif siyasette yer alan, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, olayları hala bir katliam olarak nitelendirmediğini, katıldığı çeşitli yayınlarda ifade etti. 24 Haziran 2018 seçimleri öncesinde Karamollaoğlu, Artı Tv’de katıldığı bir programda Sivas Katliamı ile ilgili bir soruya şu cevabı verdi: “Katliam olarak vasıflandırmadım. Bu üzücü bir hadisedir. Bu, hakikaten çok acı olarak tarif edilir. Ancak; katliam demek kasıtlı olarak ben bu insanları öldürmek için şunu yaptım denirse olur. Onun adı katliam olur. Ama orada bir hadise meydana gelmiş; oteldeki perdeler yakılmış, arabalar yakılmış. Arkasında da ateş bacayı sarmış. İçerideki insanlar da benim hala anlayamadığım, pencereleri açmadıklarından dolayı insanlar ölmüş.”
Karamollaoğlu’nun katliam esnasında saldırganların yanına gittiği, saldırganlar tarafından “Mücahit Temel” sloganlarıyla karşılandığı ve kendisinin kitleye: “Bir defa şöyle bir fatiha okuyalım. Şunların ruhuna el fatiha diyelim” diye konuştuğuna dair iddia, Karamollaoğlu tarafından hala yalanlanmamıştır.
Katliamdan bugüne
- 15 binin üstünde saldırganın katıldığı katliamdan sonra 190 kişi gözaltına alındı.
- Davanın bir numaralı sanığı, 2011 yılında ölen, saldırganlara “Gazanız mübarek olsun” diye seslenen Cafer Erçakmak hiçbir zaman yakalan(a)madı. 1993 yılından 2011 yılına kadar yakalanamayan Erçakmak, bu süreçte askere gitti, evlendi ve ehliyet aldı.
- Mart ayında hayatını kaybeden, Saadet Partisi Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve 1996-2002 yılları arasındaki REFAHYOL iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, sanıkların avukatlığını üstlenmeye çalıştı ancak o dönemde milletvekili olduğu gerekçesiyle bu talebi reddedildi. Kazan, Sivas Katliamı sanıklarını hapishanede ziyaret etti.
- Katliamı gerçekleştirenleri savunan avukatlar arasından birçok isim, Adalet ve Kalkınma Partisi’nden milletvekili seçildi. Saldırganların avukatı Hayati Yazıcı bakanlık yaptı.
- 2012 yılında katliam hakkında zamanaşımı kararı alındı. TBMM’ye gelen zamanaşımı kararını engelleyen düzenleme, AKP’li vekiller tarafından reddedildi. Kararın ardından dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “hayırlı olsun” dedi.
- Sivas Katliamı’nın ardından Madımak Oteli’nin alt katına kebapçı açıldı. 2010 yılında kebapçı kapatıldı.
- Kayıp yakınları ve birçok kurumun müze talebini ısrarla gündemde tutması üzerine iktidar, oteli kamulaştırdı ve 2011 yılında bina, “Sivas Bilim ve Kültür Merkezi” oldu.
- Açılan kültür merkezinde bir köşe saldırıda hayatını kaybedenlere ayrıldı. Hayatını kaybedenlerin adının yazdığı yere saldırıda ölen iki saldırganın da adı yazıldı.
Saldırıda hayatını kaybedenler
Metin Altıok, Uğur Kaynar ve Behçet Aysan
• Muhlis Akarsu – 45 yaşında, sanatçı
• Muhibe Akarsu – 45 yaşında, Muhlis Akarsu’nun eşi
• Gülender Akça – 25 yaşında
• Metin Altıok – 53 yaşında, şair, yazar, felsefeci
• Mehmet Atay – 25 yaşında, gazeteci, fotoğraf sanatçısı
• Sehergül Ateş – 30 yaşında
• Behçet Sefa Aysan – 44 yaşında, şair
• Erdal Ayrancı – 35 yaşında
• Asım Bezirci – 66 yaşında, araştırmacı, yazar
• Belkıs Çakır – 18 yaşında
• Serpil Canik – 19 yaşında
• Muammer Çiçek – 26 yaşında, aktör
• Nesimi Çimen – 62 yaşında, şair, sanatçı
• Carina Cuanna Thuijs – 23 yaşında, Hollandalı akademisyen
• Serkan Doğan – 19 yaşında
• Hasret Gültekin – 22 yaşında şair, sanatçı
• Murat Gündüz – 22 yaşında
• Gülsüm Karababa – 22 yaşında
• Uğur Kaynar – 37 yaşında, şair
• Asaf Koçak – 35 yaşında, karikatürist
• Koray Kaya – 12 yaşında
• Menekşe Kaya – 15 yaşında
• Handan Metin – 20 yaşında
• Sait Metin – 23 yaşında
• Huriye Özkan – 22 yaşında
• Yeşim Özkan – 20 yaşında
• Ahmet Özyurt – 21 yaşında
• Nurcan Şahin – 18 yaşında
• Özlem Şahin – 17 yaşında
• Asuman Sivri – 16 yaşında
• Yasemin Sivri – 19 yaşında
• Edibe Sulari – 40 yaşında, sanatçı
• İnci Türk – 22 yaşında
