Covid-19 pandemisi gölgesinde geçen son aylara polis şiddeti damgasını vurdu. Dünyanın başka noktalarından polis şiddetiyle ilgili haberler ve videolar neredeyse her gün sosyal medyada yayınlanıyor. Polis cinayetleri, Türkiye’de Ali El Hemdan ve Amerika Birleşik Devletleri’nde George Floyd ile sınırlı kalmadı. Salgın nedeniyle tüm dünyanın evine kapandığı bu dönemde birçok ülkede polis şiddetine bağlı ölümler meydana geldi.
Brezilya’da polis kurşunu 14 yaşındaki çocuğu vurdu
18 Mayıs’ta, Rio de Janeiro’nun Sao Gonçalo bölgesinde bir favela olan Complexo do Salgueiro’da, João Pedro Matos adındaki 14 yaşındaki bir çocuk, polisin uyuşturucu operasyonu sırasında sırtından vurularak hayatını kaybetti.
Olay sırasında amcasının evinde kuzenleriyle beraber olan João Pedro Matos’un, bulunduğu evde 70 kurşun deliği tespit edildi. João’yu öldüren merminin 5,56 kalibre olduğu ve bu merminin operasyona katılan polislerden birinin silahına ait olduğu öğrenildi.
Olaydan sonra polis, çocuğun cesedini helikopter ile olay yerinden götürdü. Oğullarının ölümünden habersiz olan aile, geceyi karakollarda ve hastanelerde arama yaparak geçirdi. João’nun cansız bedeni, olaydan 17 saat sonra 19 Mayıs Salı sabahı Rio de Janeiro Hukuk ve Tıp Enstitüsü’nde ailesi tarafından bulundu.
João’nun babası Neilton Santos, João’nun öldürüldüğü evin duvarlarında en az 70 kurşun deliği olduğunu aktardı. Santos, “Oğlumun hayalleri vardı, avukat olmak istiyordu ve derslerinde oldukça başarılıydı. João sokakta polislerin karşısında değil, evin içindeydi. Hiç kimsenin birinin evine girme ve 14 yaşındaki bir çocuğun hayatını elinden almaya hakkı yoktur.” açıklamasını yaptı ve João için adalet isteğini dile getirdi.
João için adalet talebiyle, sosyal ağlarda başlatılan kampanyaya, Brezilya’nın çeşitli bölgelerinden yaklaşık 50.000 kişi imzacı olarak katıldı.
Brezilya’da polisin işlediği cinayetler, favela adı verilen, genellikle siyahların ve yoksulların yaşadığı mahallelerde yoğunluk gösteriyor. 2019 yılında 1.546 sivil, Rio polisinin yaptığı operasyonlar sırasında öldürüldü.
Arjantin’de bir başka kayıp vakası
Arjantin’in Tucuman eyaletinin Simoca şehrinde, 15 Mayıs 2020 tarihinde, 31 yaşındaki altı çocuk babası olan tarım işçisi Luis Espinoza, polis tarafından ortadan kaybedildi.
Luis Espinoza ve erkek kardeşi Juan Antonio Espinoza, Tucuman’ın başkentinin 70 kilometre güneyindeki Melcho’da at sırtında gezerken; bölgede yapılan at yarışını izlemek için durdular. Karantinayı bahane eden Monteagudo Karakolu’na bağlı polisler izleyicileri dağıtmak amacıyla olay yerine geldi. Juan Espinoza, polis saldırısıyla atından düştüğünü, polisin kendisine yerde şiddet uygulamaya devam ettiğini aktardı. Ayrıca şiddet gördüğü esnada polislerin, kardeşi Luis’e de şiddet uyguladığını ve onu bir tepeye doğru sürüklediklerini, kardeşini en son canlı gördüğü anın o an olduğunu, sonrasında tepenin ardından bir silah sesi duyduğunu kaydetti. Görgü tanıkları ise Luis Espinoza’nın polis memurlarından birinin kamyonetine yüklendiğini aktardı.
Luis Espinoza olayına karışan 9 polisin ikisi hakkında daha öncesinde de şiddet şikayetinde bulunulmuştu. 2018 yılında, bir gece kulübü çıkışında, 20 yaşındaki Alan Andrada adındaki genç, polisler tarafından vahşice dövülerek gözaltına alındı. Gözaltındaki oğlunun cezasını ödemek üzere karakola giden anne, oğlunu baş ağrısı ve morluklar içinde buldu. Serbest kaldıktan sonra baş ağrısı dinmeyen Alan Andrada, hastaneye kaldırıldı ve birkaç gün sonra hayatını kaybetti. Alan Andrada cinayetinin sorumluları arasında olan Claudio Alfredo Zelaya ve Gerardo Esteban González Rojas adlarındaki polisler, Espinoza cinayetinin de doğrudan içinde yer aldılar.
22 Mayıs’ta Luis Espinoza’nın cansız bedeni, polis şiddetinin gerçekleştiği yerin 150 kilometre uzağındaki bir uçurumun kenarında, plastik poşetlere sarılmış halde bulundu. Espinoza’yı öldürenin, sırtından giren, 9 mm’lik silahtan ateşlenmiş bir mermi olduğu ortaya çıktı. Cinayete karışan 9 polis, olayın yankıları sonucu tutuklandı.
Meksika’da maske takmayanları COVID-19’dan önce polis öldürüyor
Jalisco eyaletine bağlı Guadalajara şehrinin ilçesi Ixtlahuacan de los Membrillos’ta, 4 Mayıs günü Giovanni Lopez adındaki inşaat işçisi, polisler tarafından dövülerek öldürüldü.
4 Mayıs akşamı kardeşi ve teyzesiyle akşam yemeğine giden Giovanni Lopez, polisin maske takmayanlara yönelik yaptığı operasyonla gözaltına alındı. Gözaltına alındığı sırada 10 polis memuru tarafından şiddet gören Lopez’in ailesi, ertesi gün işçinin cansız bedenini Adli Tıp’ta buldu.
Olayı videoya çeken kardeş Christian Lopez yaptığı açıklamada, polisin maske takmayanları gözaltına almak üzere baskın düzenlediğini söyledi. Polis saldırısının olduğu anda akşam yemeğine gitmekte olduklarını aktaran kardeş Lopez, polisin kendisini de gözaltına almaya çalıştığını ancak bir şekilde kurtulduğunu belirtti. Christian Lopez, “Kardeşimi 10 polis dövmeye başladı, o sırada video kaydına başladım.” dedi.
Belediye başkanına ulaşan aileye, Giovanni’nin ertesi gün saat 10.00’da serbest bırakılacağı, maske takmaması nedeniyle o geceyi kamu hizmeti yaparak geçireceği söylendi. Ertesi gün yeğeni Giovanni’yi gözaltından çıkarmak üzere karakola giden teyzesine, Giovanni’nin karakolda olmadığı, durumunun ağırlaşması üzerine hastaneye kaldırıldığı aktarıldı. Lopez’in baş ve vücudunda darbeye bağlı yaralanmalar, bacağında kurşun deliği tespit edilirken, ölüm nedeninin başına aldığı şiddetli bir darbe sonucu oluşan kafa travması olduğu ortaya çıktı.
Aile ayrıca belediye başkanı Eduardo Cervantes’in gözaltı videosunun yayınlanmamasına karşılık kendilerine yaklaşık 9 bin Amerikan Doları teklif ettiğini açıkladı. Yerel savcılık, Lopez olayını araştırdığını söyleyerek, gözaltı sebebinin maske ile ilgili olduğuna dair şu ana kadar bir kanıt elde edilemediğini belirtti. Jalisco valisi Enrique Alfaro, polisin orantısız güç kullanımı kanıtlandığı takdirde “sıfır tolerans” gösterileceğini aktararak, polislerin yasanın ağırlığıyla cezalandırılacaklarını söyledi.
16 yaşındaki genç infaz edildi
Meksika’nın Oaxaca eyaletinde, 16 yaşındaki futbolcu Alexander Martínez Gómez, polis tarafından vurularak hayatını kaybetti. 9 Haziran’da işlenen cinayetin, Martinez’in bir suçluyla karıştırılması sonucu gerçekleştiği ortaya çıktı.
Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olan Martinez, annesi ile Acatlan de Perez Figueroa’daki ailesini ziyaret ediyordu. Üç arkadaşıyla birlikte meşrubat almaya çıkan Martinez ve arkadaşlarına, devriye polisi tarafından ateş açıldı. Olayda Martinez hayatını kaybederken, Carlos adındaki genç ağır yaralandı. Diğer iki genç ise saldırıyı hafif yaralarla atlattı.
Martinez’in annesinin polislere bağırdığı sırada çekilmiş bir videosu ortaya çıktı. Oğlunun suçlu olmadığını, sigara veya alkol dahi kullanmadığını belirten anne, “Daha yeni 16 yaşına girdi, polisler silah taşıdığını düşünerek onu katletti. Oğlumun silahı yoktu, hayali vardı” diye isyan etti.
Savcı Ruben Vasconcelos Mendez yaptığı açıklamada saldırının soruşturulduğunu, polis amiri Ciken Ventura Valerio’nun ifadesinin alındığını söyledi. Polis amirinin ifadesini aktaran savcı, devriye polislerinin bir grup suçlunun peşinde olduklarını, bu sırada Martinez ve arkadaşlarını suçlu zannederek ateş açtıklarını açıkladı.
Cumhuriyet savcılığı, bir polis memurunun Martinez cinayeti nedeniyle yargılanmakta olduğunu, olayda başka sorumluların olup olmadığını öğrenmek üzere soruşturmanın devam ettiğini açıkladı. Eyalet valisi Alejandro Murat ise aileye ve Meksika halkına Martinez için adalet sözü verdi.
Anderson Arboleda
Kolombiya’da 19 yaşındaki genç dövülerek öldürüldü
Kolombiya’nın Cauca bölgesinin Puerto Tejada kasabasında, afro-kolombiyalı Anderson Arboleda adındaki 19 yaşındaki genç, başına aldığı cop darbeleri nedeniyle hayatını kaybetti.
19 Mayıs, saat 10.00’da kız arkadaşıyla birlikte bir doğum gününden dönen Arboleda, evinin kapısını çaldığı anda devriye gezen polisler ile karşılaştı. Gencin karantinayı ihlal ettiğini belirten polisler, Arboleda’ya derhal evine dönmesini söyledi. Evinin önünde olduğunu, kapının açılmasını beklediğini belirten genç, iki polisin biber gazlı ve coplu saldırısına uğradı. Gencin teyzesinin camdan olaya müdahil olması üzerine polisler olay yerinden ayrıldı.
Olayın ardından karakola giden Arboleda ve annesi, polislerden şikayetçi olmak istediklerini belirttiler. Anne Claudia Ximena, karakol polisinin olaya inanmadığını, devriyedeki polislerin onurlu polisler olduğunu kendisine söylediğini ve karakoldan gitmelerini istediğini aktardı. Evine dönüşüyle uyuyakalan Arboleda, bir daha uyanamadı. Hastanede ailesine, gencin aldığı darbeler sonucunda kafatasında kırıklar oluştuğu ve beyin ölümünün gerçekleştiği aktarıldı. Yoğun bakım ünitesinde entübe edilen genç, 21 Mayıs 2020’de hayatını kaybetti.
Şili’de Mapuçe liderinin şüpheli ölümü
Şili’nin Collipuli şehrinde Mapuçe lideri Alejandro Treuquil kimliği belirlenemeyen kişiler tarafından silahlı saldırıya uğradı.
4 Haziran 2020’de yaşları 14, 18 ve 19 olan üç gençle beraber yürüyüş yapan Alejandro Treuquil’e ateş açıldı. Saldırı sonucu üç genç yaralanırken, 37 yaşındaki Alejandro Treuquil boynundan vurularak hayatını kaybetti.
Mapuçe liderinin 19 Mayıs’ta Radio Universidad de Chile ile yaptığı söyleşi, faillerin polis olabileceğini düşündürüyor. Söyleşide Treuquil, “Polisler tarafından taciz ediliyoruz. Bugün yaklaşık yüz polis, bizlere göz yaşartıcı gazlarla, av tüfekleriyle saldırıda bulundu. Rahatsızlık verdiğimiz hiç kimse yok, bize neden şiddet uygulandığını bilmiyoruz.” demişti.
Orta-Güney Şili ve Güney Arjantin yerlileri olan Mapuçeler, İnka İmparatorluğu’ndan bu yana direniyor. İnka İmparatorluğu’nun hükmedemediği Mapuçeler, İspanyol sömürgecilere karşı da 19. yüzyıla kadar direndi. Günümüzde Mapuçeler, kimliklerinin tanınması için mücadelelerine devam ediyor.
