Bir kenti feminist yapmanın aciliyeti; esas olarak, kent mekânının herkes için yaşanılabilir kılınması, güncel olarak ise her yıl gitgide artan maçist şiddetinin dünya üzerinden yok edilmesi ihtiyacına dayanır. Feminizmi ilke olarak kabul etmiş bir belediyenin gerekliliği ise yine bu noktada var olur. Ne de olsa kentte herkese güvenli bir mekan sağlamakla sorumlu bir kurumdur belediye. Ve bu konu, sistematik bir biçimde üretilen şiddetin ve güç mevhumunun vahameti içerisinde, cinsiyet sorununa cinsiyetçi yaklaşan pembe otobüslerin çözüm olamayacağı kadar derindir.
Neyse ki, bu farkındalığı edinme yolunda hızlı adımlarla ilerleyen bir takım kentler ve yerel yönetimleri var; Barcelona ya da yerlisinin tabiri ile Barna gibi. Belediye Başkanı Ada Colau ve ekibinin her fırsatta belirttiği üzere ‘Feminist ve Anti-Maçist’ Barcelona’da kadınların istedikleri saatte güven içinde dolaşabilmeleri için bir takım uygulamalar gerçekleştiriliyor. Örneğin, komşunuzun veya toplu taşımada birinin herhangi bir şiddete ya da tacize maruz kaldığına tanıklık veya şüphe ettiğiniz durumlarda, cinsiyetçi şiddete karşı 24 saat boyunca çalışan acil telefon hattı ile yetkililerden yardım isteyebilirsiniz.
Kent yönetiminin, feminist şiarından ve de şüphesizdir ki Katalunya’nın antifaşist mücadelesinde rol oynayan kadınlardan destek alarak kendini feminist ilan etmiş; -kadın spikerler, kadın sağlıkçılar, LGBTIQA, göçmen ve mülteci hakları gibi çeşitli konularda çalışanları içeren- spor salonlarından derneklere, sendikalardan vakıflara, mahalle birliklerinden tiyatrolara, sağlık kuruşlarından kooperatiflere kadar 200’den fazla kuruma ‘feminist kurumlar haritası’ sayesinde ulaşabiliyor ve de sosyal ve kişisel hayatında türlü maçist haksızlığa maruz kalan bir kadın olarak hakkınızı savunmaya başlayabiliyorsunuz.
Barınma ihtiyacı her kentte olduğu gibi Barcelona’da da en önemli sorunlardan biri. Kentteki evsiz sayısı oldukça fazla ve özellikle kadın evsizlerin barınma sorunu belediye için öncelikli bir konu; Fakat uygulama noktasında henüz bir şey göremiyoruz. Genel olarak barınma sorununa dair çözüm noktasında geç kalınmış olunsa da bu konuda atılan adımlardan bir tanesi APROP projesi. Bu proje ile hızlı ve ‘sürdürülebilir’ halk konutları inşa edilerek barınma sorunu çözülmeye çabalanıyor. Bunun 250 kişiye hitap eden ilk örneği henüz tamamlandı, toplamda ise 4000 kişinin barınma sorununun çözülmesi hedefleniyor. Mimari ve kentsel anlamda söylenecek çok şey olsa da şimdilik ayrı bir konu bu.
Biraz da oyuncak kütüphanelerinden söz edelim; Ludotecalar. Güvensiz kentlerin sokak oyunlarını yok ettiği ve çocukların sosyalliğinin okullara hapsedildiği günümüz güncelliğinde oldukça faydalı yerler bunlar. Anne olmanın toplumsal ağırlığının ve anne ile baba arasındaki eşitsiz çocuk bakım sürelerinin omuzlarda yarattığı yükü bir nebze hafifletmek adına da oldukça etkililer. Ludotecalar, 3-4-5 yaşlarındaki çocukların, okul öncesi eğitmenler eşliğinde zaman geçirdikleri, her mahallede bulunan ücretsiz oyuncak kütüphaneleri iken, 0-3 yaş arası çocuklar için ise Escola Bressol adında belediye kreşleri var.
Belediyenin bütün kurumlarında -ki sadece belediye binası için değil, kente dağılmış birçok ofis için geçerli bu- çalışanların çoğunluğu kadın. Bir ofiste 20 kişi görüyorsanız bunların 15’i kadın oluyor genelde. Tıpkı Belediye’nin üst düzey yönetim kadrosunda olduğu gibi. Laura Pérez’in üstlendiği Feminist ve Sosyal Haklardan Sorumlu Belediye Başkan Vekili mercii İstanbul başta olmak üzere bütün kentlerin ihtiyacı. Janet Sanz’ın yönettiği Ekoloji ve Kentleşme biriminin gerekliliği gibi.
Bir kent nasıl feminist yapılır sorusunun cevabı kuşkusuz daha geniş ve yapısal bir alana tekabül etse de şiddetten, cinsiyet eşitsizliğinden arındırılmış, güvenli ve eşitlikçi bir kent için atılan her adım çok değerli. Kadına şiddetin olmadığı, İstanbul’un doğasına ve tarihine yapılan inşaat şiddetinin sona erdiği, çocukların okula gitmek için kilometreleri devirmek zorunda kalmadığı anti-maçist bir İstanbul’un hayali bile çok güzel.
Merve Tuba Tanok
Şehir ve Bölge Plancısı, Msc.
Katalunya Politeknik Üniversitesi Doktor adayı
