İfade özgürlüğü, din özgürlüğü, vatandaşların keyfi şiddet rejimlerinin keyfi iradesinden korunması yeni Avrupa’nın temelleri olacak.[i]
Hem katledilişlerinin yıl dönümünün yaklaşması hem de asistanlığını yakında bırakacağım dersin sevdiğim konularından biri olması vesilesiyle derse veda olarak Beyaz Gül (die Weiße Rose) Hareketi üzerine bir yazı yazmaya karar verdim. Bu yazıda Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi[ii] Almanya’sı döneminde insan haklarını ve adaleti savundukları için haydut damgası yapıştırılan ve ardından devlet tarafından katledilen Beyaz Gül hareketinin taleplerini, dağıttıkları metin ve broşürler üzerinden incelemeye çalışacağım.
Öncelikle Beyaz Gül Hareketini tanıyalım ve daha sonra da bu hareketin amacına bakalım. Nazi Almanya’sında bir grup öğrenci ve Münih Üniversitesi’nden bir profesör tarafından yönetilen, şiddet içermeyen, entelektüel bir direniş grubuydu bu hareket. Grup, daha iyi bir Almanya hayaliyle Adolf Hitler’in rejimine karşı aktif muhalefet ve direniş çağrısı yapan broşür ve grafiti kampanyası yürüttü.
Hareketin öncüleri Hans Scholl, Sophie Scholl, Alexander Schmorell, Willi Graf, Christoph Probst ve felsefe ve müzikoloji profesörü Kurt Huber’di. Scholl kardeşler, Christoph Probst, Willi Graf ve Alexander Schmorell, liberal ve bağımsız düşünen ebeveynler tarafından büyütüldü. Bazıları, en azından Scholl kardeşler, Nasyonal Sosyalizm’den etkilenmiş, Nazi partisinin ilk yıllarında partinin gençlik örgütlerine katılmışlardı. Hans Scholl Hitler Gençliği (Hitlerjugend), Sophie Scholl da Alman Kızları Derneği (Bund Deutscher Mädel) üyesiydi.[iii] Hitler rejiminin artan radikalliği ve şiddetiyle yüzleştikten sonra, yurttaşları rejimin gerçek karakteri hakkında bilgilendirme çalışmalarına başladılar. Temel argümanları da bu parti devleti ve diktatörün şiddetine ve savaşa karşı çıkmaktı.
1942’de, Köln’e yapılan büyük hava saldırısından sonra Hans Scholl ve Alexander Schmorell ilk broşürleri yazıp dağıtır. Bu broşürlerde Nazi yönetime pasif direniş çağrısı yapıyor ve Almanların Nazilerin suçlarına ortak olmasından şikâyet ediyorlardı.[iv] Beyaz Gül broşürleri bir vicdan ayaklanmasından daha fazlasıydı diyebiliriz. Naziler tarafından işletilen suç sistemine karşı direnişin örülmesi gerektiği inancından kaynaklanan, siyasi olarak yüksek bir motivasyona sahiplerdi. Muhtemel korkunç sonuçlarına rağmen hareketin cesur direnişi; özgür, demokratik devlet ve insan hakları saldırıya uğradığında herkesi mücadele etmeye ve bu konuda bir şeyler yapmaya davet ediyordu. Buradan itibaren metinlerinde neleri vurguladıklarına bakalım.
Beyaz Gül Hareketi’nin önemine dikkat çektiği değerler:
Partiye ve Nasyonal Sosyalist çetelere karşıydılar. Özgürlüğü, onuru, kendi kaderini tayin hakkını ve adalet yargısını savundular. Aşağıda metinlerden birkaç vurucu cümle yer alıyor:
“İfade özgürlüğü, din özgürlüğü, vatandaşların keyfi şiddet rejimlerinin keyfi iradesinden korunması yeni Avrupa’nın temelleri olacak.”[v]
“Alman gençliği adına, Adolf Hitler rejiminden kişisel özgürlüğümüzü yani sahip olduğumuz en değerli hazinenin bizlere iade edilmesini talep ediyoruz …”[vi]
“Özgürlük ve onur! On uzun yıl boyunca Hitler ve yardımcısı, bu iki muhteşem kelimeyi mide bulantısı noktasına kadar, zorla sıkıştırdılar, çarpıttılar ve aşağıladılar.”[vii]
“Hiçbir tehdit, yüksek öğrenim kurumlarının kapatılması dahi bizi terörize edemez. Bu mücadele geleceğimiz, özgürlüğümüz ve onurumuz için ahlaki sorumluluğunun bilincinde olan bir rejim altında her birimizin mücadelesidir.”[viii]
Bunlara ek olarak, rejim tarafından ezilen işçilerin hakları da hareketin üyeleri tarafından vurgulandı:
“İşçiler, Nasyonal Sosyalizm altında ezilmiş kölelik durumlarından kurtarılmalıdır. Her millet ve her insan, dünyanın tüm mülklerine ve mallarına erişme hakkına sahiptir.”[ix]
Metinlerinde geçmişten bahsedip geçmişi Nazi parti devletine karşı bir propaganda aracı olarak kullandılar. Hitler’in militarizminin Prusya militarizminin bir devamı olduğuna dikkat çekiyorlardı. Öte yandan, Almanya’nın geçmiş zaferlerine atıfta bulmaları ise, Nazi rejimi terörüne karşı gençlerin “vatansever” duygularını uyandırmak istemelerinden kaynaklı olabilir. Bu çağrıda aynı zamanda öğrencilerin, öğrenci hareketlerinin önemini de görmekteyiz: “Alman gençliği artık ayağa kalkmazsa, intikam almazsa, işkencecilerini ezmezse ve yeni bir Avrupa ruhu kurmazsa, Almanya’nın adı onursuzlukla özdeşleşecektir. Öğrenciler, Alman halkı bize bakıyor!”[x]
Beyaz Gül Hareketi, halkın Nazi parti devleti tarafından ezilmesine dikkat çekerek her broşüründe Hitler ve onu destekleyenleri daha da çok eleştiriyordu. Onu destekleyenlere seslenmek için olsa gerek, böylesine yozlaşmış bir parti devletinde Hitler’in savaşı kazanamayacağını da söylüyorlardı[xi]: “Hitler, Alman halkını uçuruma sürüklüyor. Baştan çıkarıcılarını körü körüne takip ediyorlar … Sonsuza kadar tüm insanlık tarafından nefret edilen ve reddedilen bir millet mi olacağız?”[xii]
Beyaz Gül Hareketi Hitler’e ve onun parti devleti rejimiyle mücadele etmek ona direnmek için savaşı ve rejimin yaptıklarını kınayan broşürlerin, bildirilerin binlerce kopyasını Berlin, Köln, Münih ve Viyana gibi merkezlerde destekçileri sayesinde dağıttı.[xiii] Bildiriler dışında Münih çevresindeki duvarlara “Özgürlük!”, “Hitler katliamı”, “Kahrolsun Hitler” mesajlarını grafitti olarak çizdiler. Eylemlilikleriyle hedef haline gelen Beyaz Gül Hareketi Nazi rejimi tarafından haydut ilan edilmiştir.
Sonuçta, 1942’de Münih’te başlamış olan Beyaz Gül Hareketi’nin faaliyetleri 1943’te Gestapo tarafından tutuklanmalarıyla sona ermiştir. Tutuklanmalarının ardından verdiği kararlarla kötü şöhrete sahip olan hâkim Rolan Freisler tarafından “Halk Mahkemesi”nde (Volksgerichtshof) yargılandılar hepsi vatan haini ilan edilirken, Scholl kardeşler ve Probst vatana ihanet suçundan Şubat 1943’te ölüme mahkûm edildiler.[xiv]
Döneminde haydut, terörist ilan edilmiş olsalar da bugün tüm dünya onları Nazi parti devletine ve bu devletin diktatörü Hitler’e karşı çıkmış cesaretli öğrenciler olarak anıyor.
[i] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/v-leaflet-of-the-white-rose/
“Freedom of speech, freedom of religion, the protection of individual citizens from the arbitrary will of criminal regimes of violence- these will be the bases of the New Europe.”
[ii] Yazının ilerleyen kısımlarında Nazi Partisi olarak kullanacağım.
[iii] Kaufmann, Sabine ve Meyer, Meike. “Weiße Rose”, Planetwissen. https://www.planet-wissen.de/geschichte/nationalsozialismus/weisse_rose/index.html
[iv] ibid
[v] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/v-leaflet-of-the-white-rose/
“Freedom of speech, freedom of religion, the protection of individual citizens from the arbitrary will of criminal regimes of violence- these will be the bases of the New Europe.”
[vi] ibid. “In the name of German youth, we demand restitution by Adolf Hitler’s state of our personal freedom, the most precious treasure, we have…”
[vii] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/vi-leaflet-of-the-white-rose/
“Freedom and honour! For ten long years Hitler and his coadjutor have manhandled, squeezed, twisted, and debased these two splendid German words to the point of nausea…”
[viii] ibid. “No threat can terrorize us, not even the shutting down of the institutions of higher learning. This is the struggle of each and every one of us for our future, our freedom, and our honor under a regime conscious of its moral responsibility.”
[ix] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/v-leaflet-of-the-white-rose/
“The workers must be liberated from their condition of down trodden slavery under National Socialism. Every nation and each man have right to the goods of the whole world.”
[x] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/vi-leaflet-of-the-white-rose/
“The name of Germany is dishonored for all time if German youth does not finally rise, take revenge, and atone, smash its tormentors, and set up a new Europe of the spirit. Students! The German people look to us.”
[xi] https://www.weisse-rose-stiftung.de/white-rose-resistance-group/leaflets-of-the-white-rose/v-leaflet-of-the-white-rose/
“Bir suç rejimi bir Alman zaferi elde edemez, kendinizi zamanla Nasyonal Sosyalizmle bağlantılı her şeyden ayırınız.” “A criminal regime cannot achieve a German victory, separate yourselves in time from everything connected with National Socialism.”
[xii] ibid. “Hitler is leading the German people into the abyss. Blindly they follow their seducers into ruin…Are we to be forever a nation which is hated and rejected by all mankind?”
[xiii] Burns, Lucy. “White Rose: The Germans who tried to topple Hitler”, BBC. https://www.bbc.com/news/magazine-21521060
[xiv] “Widerstand der Weißen Rose Flugblätter gegen Hitler”, https://www.bpb.de/geschichte/nationalsozialismus/weisse-rose/60944/widerstand-der-weissen-rose
