Modernleşen dünyada, iş çıkışlarında gidilen kalabalık marketlerde, ev yapımı etiketli ürünlerin değeri, beton yığınları içine sıkışan insanlar için paha biçilemezdi. İşe gitmek zorunda olan bir bölüm insan için hala oldukça önemli. Pandemi sürecini evinde geçiren görece şanslı topluluk için ise ev yapımı kavramının daha farklı bir hal almış durumda olduğunu görebiliyoruz; tabii ki sosyal medyadaki paylaşımlarından.
Önce ekmekler yapıldı, ekşi mayalı… Maya demişken yoğurtlar da mayalandı. Bitkilerin saksıları değiştirildi. Toprağa dokunuldu, yeniden üretildi. Evdeki imkânlarımızla ekmek yapmayı gören bir çoklarımız ise “Artık ekmeğimi evde ben yapacağım” diye kararlar aldı. Kararlarını uygulayanlar olsa da yeni normalle marketlere gidip “Ev yapımı” etiketini aramaya başlayanlarımız da az sayıda değil.
Hong Kong’daki Design Trust ekibi de “Ev yapımı” kavramının sıkışıp kaldığımız bu günlerdeki önemini anlamış olacak ki, Critically Homemade isimli bir sergi tasarladılar. Sergi dünyanın dört bir yanından mimarlar ve tasarımcılar tarafından, evde ürettikleri 70’in üzerinde prototipi içeriyor.
2007’den beri Hong Kong’da çalışmalar yapan Hong Kong Tasarım Elçileri (Hong Kong Ambassadors of Design) tarafından 2014 yılında kurulan Design Trust, tasarımın onarıcı rolünü savunan anlamlı projelerin araştırmalarını, tasarımını ve geliştirilmesini aktif olarak hızlandırmak için grafik, medya, giyilebilir teknolojiler ve mimariden çevreye kadar çeşitli disiplinlerdeki çalışmaları destekleyen bir hibe fonlama platformudur. Tasarladıkları serginin küratörü Marisa Yiu, ellerimizle bir şeyler üretme arzusunun evrensel ve önemli bir insan ifadesi olduğunu belirtiyor. Öngörülemeyen bir salgın sonrasında sosyal mesafe ile kısıtlanan birçok tasarımcının iş birliği yapma ve yaratma ihtiyacının sergi ile karşılandığı düşünülüyor.
Tasarımların mevcut sosyal ve çevresel ihtiyaçlara çözüm sunması ve bir avuca sığması serginin belirtilen kriterleri arasındaydı. Tasarımın olumlu değişimler yaratabileceğine inancını sık sık belirten Marisa Yiu, bu organik platformun, topluluğun böyle bir dönemde birbirlerini desteklemek için alçakgönüllülük ile dayanışmalarını da sergilediğini belirtiyor.
Prototiplerin 21 Eylül- 4 Ekim tarihleri arasında Hong Kong’daki Soho House’da ziyaretçileri ile buluştuğu sergideki tasarımların her biri, Hong Kong ve çevresindeki yaratıcı projeleri destekleyen tasarımcılar tarafından üç haftadan daha kısa sürede evde kendi imkanları ile tasarlandı ve üretildi.
Sergideki ürünlerden ilk örnek, pandemi döneminden yetişkinler kadar çok sıkılan ve enerjisini bir türlü atamayan çocuklar için tasarlanmış “The Learning House” ürünü. Yaratıcılığı teşvik etmek ve ince motor becerileri için egzersiz yapmak amacıyla çocukların evde ev inşa etmesi için basit bir aktivite kiti tasarlandı. The Learning House ürünü, çocukları meşgul tutmanın bir yolu olmasının yanı sıra birçok insan için yaşamın eve sıkıştırılmasına dair bir metafor olarak tasarlandı.
Koronavirüs salgını sırasında nasıl güvende kalınacağına dair fikir birliği eksikliğinin bir yorumu olarak tasarlanan, “Seni Seviyorum Ama Sosyal Mesafeyi Korumam Gerek” isimli ürün bir ölçüm cihazıdır. 100, 120, 180 ve 200 cm uzunluklarında dört adet geri çekilebilir şerit metreden oluşan ürün, Joel Austin ve Kwan Q Li tarafından tasarlanmıştır.
Diğer bir örnek Kacey Wong tarafından tasarlanan reçine içine hapsolmuş nesnelerden oluşan bir Covid-19 Heykel Serisi. Heykeller, pandeminin ilk günlerinde tuvalet kağıdı ve el dezenfektanı gibi sıradan eşyaların kıtlaşmasına ve çok aranan nesnelere dönüşmesine dair getirilen bir yorum olarak değerlendirilebilir.
Son örnek ise, yazının başında da değindiğim gibi, pandemi günlerinin başlarında sosyal medyada en çok karşımıza çıkan ekmekler ile bağlantılı. Kay Chan tarafından tasarlanan çatal bıçak takımı, restoranlarda yemek yemek yerine giderek paket yiyeceklerin tercih edilmesine yönelik bir tek kullanımlık plastik atık miktarını azaltma girişimidir.
Sergi için pandemi sürecinde karşımıza en çok çıkan problemlerden derlediğim örneklerin yanında daha pek çok ürün-heykel tasarlandı. Diğer tasarımlar ve sergi ile ilgili bilgileri Design Trust’ın kendi web sitesinden bulabilirsiniz. Evde kalmak zorunda olmadan, ev yapımı ürünler üreteceğimiz günlerin hızlıca gelmesi dileğiyle…
